Martijn op bezoek bij Siciliaanse bioboeren
The Food Hub is een uniek project dat de samenwerking tussen Belgische initiatieven zoals De Wassende Maan en zuiderse boeren makkelijker maakt. Transparantie en eerlijke handel zijn hun kernwaarden. Daarom organiseren ze elk jaar een bezoek van de Belgische partners aan enkele Spaanse of Italiaanse projecten.
In november 2023 ging onze webshopman Martijn mee op deze leerrijke reis. Samen met een hele Belgische delegatie was hij uitgenodigd bij Valdibella, een boerencoöperatie in Camporeale in het hart van Sicilië. Ze gingen op bezoek bij verschillende kleine bioboeren van fruit, groenten en droogwaren die elkaar vonden bij Valdibella, via hun gemeenschappelijke visie op duurzame landbouw waarbij ethische, ecologische en sociale keuzes gemaakt worden. Via de coöperatie konden ze hun middelen bundelen en zich bevrijden van de lokale maffia.
granaatappels proeven
Martijn: "De velden van Pietro Scardino zagen er heerlijk divers uit. Tussen de wijndruiven werden peulvruchten gezaaid, omdat ze een stikstof fixerend effect hebben en zo zorgen voor natuurlijke bemesting. Daarna kwamen we aan bij de granaatappels waarvan het oogstseizoen net gestart was. Pietro kiest er bewust voor om meer dan één soort te telen. Sommige soorten kregen het zwaar te verduren in deze extreem droge periode (het was er in 2023 vijf dagen lang 48°C!). Er stond één soort bij die bijna al z’n fruit had laten vallen terwijl bij andere de heerlijke granaatappels nog aan de boom hingen te blinken. Molar is een vaak geteelde soort door z’n zoete smaak. Icaz viel op door haar rijkere smaak, hoewel ook een beetje zuurder; maar voor de liefhebbers net daardoor des te smakelijk. Daarnaast was Icaz ook een soort die beter tegen de warmte bestand was." Handig om uit te leren, want na de reis besloten we dus voortaan de lekkerste Icaz granaatappels op De Wassende Maan aan te bieden in onze webshop en winkel, zolang ze beschikbaar zijn.
.
.
TIMILIA IN DE WOESTIJN
Martijn: "Op de weg naar de boerderij van Piero Consentino merkten we dat het landschap er bijna als een woestijn uit zag. Normaal zouden deze graanvelden al ingezaaid moeten zijn en de eerste kiemen al bovenkomen, maar de boeren wachten nog steeds op de eerste regen. Ook boer Piero kweekt graan, maar heeft daarnaast een passie voor permacultuur en voedselbossen. Dit maakt van zijn boerderij een groene oase. Hij werkt actief aan het herbebossen van de regio (die ooit door de Romeinen ontbost werd om er aan graanteelt te doen), heeft een olijfboomgaard vol wilde rassen en is gestart met een voedselbos dat hij ter beschikking zet van de gemeenschap. Wat een plek... In de winter organiseert hij broodbak momenten om de gemeenschap samen te brengen, een zeer dankbaar initiatief in deze regio waar weinig werk is en veel jonge mensen vertrekken."
Zijn tarwesoort 'Timilia' kennen jullie ongetwijfeld van de kwaliteitspasta die op De Wassende Maan verkrijgbaar is. Deze herken je direct aan haar typisch donkere kleur en karakteristieke smaak. Timilia is een oud Siciliaans ras dat dieper wortelt en beter tegen de droogte kan dan de grotere commerciële rassen - van essentieel belang voor een duurzame graanteelt in deze regio. In Piero's nieuwe verwerkingsruimte staat een molen om eigen graan tot bloem te malen en er zelf pasta van kan maken. De Timilia tagliatelle zal binnenkort nog exclusief uit dit kleinschalig passieproject komen. De andere pastasoorten worden in het centrale verwerkingscentrum gemaakt in samenwerking met andere graantelers uit de coöperatie.
.
VENKEL VOOR BELGIE
Martijn: "Eén van de bezoeken waar ik het meest naar uitkeek was bij Giorgio Battaglia. Deze boer helpt migranten om aan papieren te komen en geeft hen werk op zijn sociale coöperatieve boerderij. Soms ligt het er picobello bij maar soms is het er wat chaotisch en rommelig: de boerderij reflecteert de situatie van de mensen die er werken. Giorgio heeft serres vlak bij de kust en verder landinwaarts. De velden die wij bezochten liggen vlak naast een verlaten luchthaven die onder invloed van de Siciliaanse maffia gebouwd werd. Het contrast tussen deze twee kan niet groter zijn. Eens onze eigen teelten op De Wassende Maan op hun einde lopen zoeken we wat verder naar lekkere korte keten groenten om de webshop, winkel en pakketten te vullen. Veel van de Siciliaanse groenten die we tijdens de koudere maanden inkopen, komen van de boerderij van Giorgio. Hij vroeg al gretig wanneer het Belgische venkel seizoen ten einde loopt, want die van hem staan mooi te blinken en zijn klaar voor ons om van te genieten!"
.
over groene citroenen
Agrinova, een coöperatieve die specialist is in citrus, startte in 1988 toen enkele bio-ingenieurs van de lokale universiteit onderzoek deden naar manieren om op biologische wijze citrus te telen. Verrast door de succesvolle opbrengst besloten ze er ook een commercieel verhaal van te maken. Boer en medeoprichter Marcello Eberle vertelde dat hij in het begin nog op eigen houtje met de auto en een koffer vol sinaas naar Duitsland reed om daar te proberen zijn pure fruit aan kleine biowinkels te verkopen. Tegenwoordig gaat alles er veel professioneler aan toe met een centraal magazijn en een samenwerking tussen meer dan 80 kleine boeren. De coöperatieve maakt zelf geen winst en geeft alles rechtstreeks door aan haar boeren.
Martijn: "Het team van Agrinova vertelde vol passie over hun persoonlijke strijd rond de kleur van citroenen. We zijn allemaal opgevoed met het idee dat een citroen geel is. Dit is echter van nature onmogelijk. Citrus verkleurt namelijk pas door grote verschillen in temperatuur. Enkel in de winter zakt die diep genoeg. Afhankelijk van de variëteit zullen citroenen dus van nature geel zijn tussen oktober/december en mei/juni. De rest van het jaar horen ze gewoon lekker groen te zijn. Kom je dan toch een citroen tegen die er geel uitziet dan is deze behandeld met ethyleen gas om de verkleuring te bekomen. De klassieke groothandel zet producenten vaak onder druk om dit te doen om zo aan het beeld van de perfecte gele citroen te voldoen. Dit heeft echter als nadeel dat de citroen zo artificieel verouderd, begint uit te drogen en z’n etherische oliën deels verliest. Een spijtige trend waar we samen met Agrinova en The Food Hub tegenin willen gaan 💪."
.
DE KRACHT VAN EEN Coöperatie
In het centrale magazijn van Valdibella brengen de boeren hun oogst samen voor transport. Door de coöperatie zie je hoe kleinschalige boeren toch samen grote dingen ondernemen! Martijn zag bv. een machine om citrusvruchten op formaat te sorteren. De graanoogst wordt opgeslagen in grote zakken, klaar voor verwerking in o.a. de Timilia pasta (zeker proeven, altijd verkrijgbaar in onze webshop/winkel). Om te vermijden dat de oogst opgepeuzeld word door insecten wordt het graan in grote zakken met CO2 bewaard. Zonder zuurstof kan er geen beestje in overleven. Deze eco aanpak is heel wat anders dan insecticiden! In het verwerkingscentrum wordt allerlei lekkers geproduceerd: pesto, pasta saus, confituur,… Als er onverwacht overschotten zijn die niet verkocht geraken, laat het team van Valdibella z’n creativiteit er op los. Proefde je bv. hun pastasaus, pesto of confituren al? Mmmm.
.
WALTER
Walter (coördinator van Valdibella en onze gids voor de week) samen met oprichter Massimiliano en een foto van de andere stichters van Valdibella. In 1998 gingen 5 lokale boeren samen op zoek naar een eerlijke prijs voor hun druiven. Ondertussen telt de coöperatie 33 boeren met allerlei groenten en fruit als eindproduct, plus de vele droogwaren zoals pesto en pasta waarvan je ook een mooie selectie bij ons kan vinden.
PS: Walter komt op bezoek op De Wassende Maan! Op de wintermarkt op 1/12/2023 komt hij vol passie vertellen aan de stand van The Food Hub.
WIJN PROEVEN
Martijn: "Tijdens een proeverij mochten we de wijnen van Valdibella leren kennen. De coöperatie maakt zelf haar wijnen met focus op natuurwijnen zonder toegevoegde sulfieten, met gebruik van wilde gisten. Oprichter Massimiliano vertelde tijdens de wijnproef ook over de lessen die Valdibella organiseert over agroecologie, de risoco’s van ggo’s in de toekomst, snoeitechnieken voor druiven en zo veel meer, om landbouwers voor te bereiden op een duurzame toekomst."
Proefde je de Ninfa en Zibibo wijn al uit onze rekken?
ELENA
Bioboerin Elena Cassisi toont haar bio tafeldruiven. Ze nam enkele velden over van haar ouders die gangbaar kweken, om het zelf biologisch te doen. Een gedurfde zet, en vooral geen gemakkelijke. Als er iets mis gaat is duidelijk hoeveel ‘makkelijke oplossingen’ er door de chemische sector ontwikkeld worden, die haar ouders gebruiken en waar zij bewust afstand van doet. Maar ze is creatief en is constant op zoek naar duurzamere oplossingen. Martijn: "Elena plant rozemarijn en rozen tussen de druiven als waardplant voor roofinsecten die plagen op haar druiven bestrijden. Niet even effectief als insecticiden, maar ze is er (terecht) apetrots op dat je haar druiven gewoon recht van de plant kan plukken en zonder zorgen kan opeten!"